---

Position paper 2: Reactie op advies Raad van State dd. 28.02.2020

Achtergrond_info_bij_PP28022020

---

 

29 februari 2020

 

Uit de eerste reacties van woordvoerders familierecht van tweede kamer fracties:

VVD onderschrijft dat het familierecht beter kan aansluiten op de behoeften van de veranderende samenleving. Volgens hen zou Nederland niet verplicht zijn vanwege het Europese verdrag voor de rechten van de mens en het Internationaal verdrag voor de rechten van het kind om regels te wijzigen. Toch vindt de VVD het wél wenselijk. Soms willen instanties in het buitenland de gezags-situatie verifiëren vanwege migratie of werk. Het hebben van ouderlijk gezag is een niet onbelangrijke factor bij beslissingen over toelating tot Nederland. Het gezag van ongehuwden is in landen verschillend geregeld. De VVD vraagt daarvoor de aandacht.

D66 heeft kennisgenomen van het feit dat meer dan de helft van de eerstgeborenen buiten het huwelijk of het geregistreerd partnerschap wordt geboren. Deze leden horen graag hoe dit percentage zich over de jaren heeft ontwikkeld. Hoe zien de initiatiefnemers de ontwikkeling van de term "belang van het kind". Is dit niet enkel de bescherming van kinderen vanwege hun kwetsbaarheid en afhankelijkheid maar juist ook de rechten van het kind?

De SP hoopt dat met dit initiatiefwetsvoorstel het gezag toekennen aan de vader die het kind heeft erkend, nu geregeld gaat worden. De SP wenst debat over beoordelen van de aanvraag voor erkennen met gezag. Gevraagd wordt of de initiatiefnemers de zorg kunnen wegnemen dat moeders zich gaan verzetten tegen het erkennen van vader, waardoor erkennen zou uitblijven en de moeder dus meer bescherming wordt geboden wanneer zij het kind meeneemt naar het buitenland.

Het CDA vraagt zich af of ouders die erkennen daarmee ook een verbintenis aangegaan. De fractie vraagt hoeveel van de 75.000 kinderen die in 2015 geboren werden bij ongehuwde en niet-geregistreerde ouders, daarna erkend zijn door beide ouders en onder gezag van beide ouders zijn gesteld.

De SGP vraagt of het niet logischer zou zijn dat partners die kinderen krijgen zich sowieso bezinnen op de vraag of een huwelijk of geregistreerd partnerschap niet beter zou zijn. Biedt de relatievorm zonder huwelijk of geregistreerd partnerschap voldoende waarborgen? De partij vraagt in hoeverre in de praktijk al voldoende oog is geweest voor het geven van voorlichting over de verschillende gevolgen die er verbonden zijn aan de wijze waarop een relatie is vormgegeven. 

Bij een verzoek om vervangende toestemming voor erkennen, zal de rechtbank over het algemeen besluiten tot éénhoofdig gezag. De SGP vraagt wat dan de gevolgen zijn als de moeder overlijdt. 

De CU herkent het doel van het voorstel en heeft naar aanleiding van het advies van de Raad van state nog de vraag of erkennen een doelbewuste keuze is voor het opvoeden van kinderen. 

De CU, CDA en SP vragen van de initiatiefnemers een reactie op het voorstel van de beroepsvereniging van notarissen (KNB) om erkennen afhankelijk te stellen van gezag van een bij de notaris opgesteld samenlevingscontract. 

Volgens GroenLinks zegt de geregistreerde samenlevingsvorm weinig over de intentie tot een duurzame opvoedingsrelatie. Er waren ingrijpende problemen door een tekortschietend wettelijk kader. Denk aan de situaties waarin een gezagsvacuüm ontstaat als de moeder en haar partner (vaak uit onwetendheid) nalaten het gezamenlijk gezag over de kinderen te regelen en de moeder komt te overlijden. Naast bescherming gaat het bovendien om de rechten van het kind. GroenLinks spreekt grote waardering uit voor het voorstel dat het ongerechtvaardigde onderscheid wegneemt. 

« Olifanten in de kamer »

Naar aanleiding van deze vragen die bij fracties leven, zijn enkele nog niet benoemde kwesties: 

(1) Bij het kiezen van een relatievorm speelt op de achtergrond mee een verdeling van zorgtaken. Vele vaders en/of moeders wensen een meer gelijke verdeling van zorgtaken en werk buitenshuis. Vooral bij oudere generaties is dit minder gebruikelijk. Dit is een waterscheiding die dwars door ons land loopt. De arbeidsparticipatie van vrouwen in Nederland voorafgaand aan het huwelijk is goed te noemen. In nog vele families bestaan verwachtingen dat dit na huwelijk of samenwonen niet of nauwelijks meer hoeft. Deze verschillen in onderhuidse verwachtingen zijn oorzaak van spanning, conflict en zelfs scheiding. Met de discussie hierover in maatschappij en politiek wordt slechts moeizaam een vordering gemaakt. 

Nederland loopt wat betreft emancipatie van de vrouw in werk achter op andere landen uit de referentiegroep Benelux/Frankrijk, een terugval dreigt in de referentiegroep Duits sprekende landen. Scandinavië is meer progressief, de sociaal culturele gewoonten uit het noorden sluiten aan bij de wens van ouders die bewust voor samenleven zonder huwelijk kiezen.

(2) Een voor de doelgroep van tweeverdieners veelal ongewenste consequentie bij huwelijk of geregistreerd partnerschap is partneralimentatie bij scheiden. Tweeverdieners wensen over het algemeen géén partneralimentatie. De vraag is of een duidelijk samenlevingscontract dat partneralimentatie uitsluit en onder toezicht van een notaris tot stand komt, wordt gerespecteerd door een NL rechtbank.

(3) Zowel het huwelijk als het geregistreerd partnerschap bieden in Nederland op het moment nauwelijks regel en faciliteit voor duurzaam co-ouderschap na scheiden. Ook hier weer de vraag of een duidelijk samenlevingscontract dat voorziet in afspraken voor een co-ouderschap, wordt gerespecteerd door een NL rechtbank. Wat als dit dit bij de notaris in bewaring is gegeven?